Kvikmyndaiðnaðurinn

Kvikmyndagerð á Íslandi einkenndist lengi vel (og jafnvel enn) af frumkvöðlastarfsemi og gerð ódýrra kvikmynda. Vísir að sjálfstæðum kvikmyndaiðnaði fór ekki að myndast fyrr en undir lok 20. aldar en fram að því var kvikmyndagerð nátengd annarri starfsemi, svo sem ljósmyndun, íslensku leikhúsunum og Ríkissjónvarpinu eftir að það tók til starfa árið 1966. Aðsókn að kvikmyndahúsum hefur verið tiltölulega mikil en fjöldi áhorfenda takmarkaður miðað við þann kostnað sem felst í kvikmyndagerð.

Gjarnan er talað um að stofnun Kvikmyndasjóðs 1978 marki upphaf samfelldrar kvikmyndagerðar á Íslandi og er þannig talað um fyrstu kvikmyndina sem kom út og gerð var með styrk úr sjóðnum, Land og syni, sem fyrstu „alvöru“ íslensku kvikmyndina. Ekki má þó gleyma því að á 5. og 6. áratugnum stóð kvikmyndagerð með nokkrum blóma á Íslandi og stórmyndir á borð við 79 af stöðinni sem gerðar voru á 7. áratugnum voru að hluta til framleiddar af Íslendingum og með íslenskum leikurum í aðalhlutverkum.

Síðustu ár hefur aftur færst í vöxt að íslensk kvikmyndafyrirtæki taki að sér að vera innlendur samstarfsaðili fyrir erlenda framleiðendur sem hafa hug á að taka kvikmyndir á Íslandi. Nýlegt dæmi um slíkt samstarf er kvikmynd Clints Eastwood, Flags of Our Fathers, sem tekin var að hluta nálægt Krýsuvík í samstarfi við íslenska fyrirtækið Truenorth Productions.

Kvikmyndamiðstöð Íslands var stofnuð árið 2001 og hefur umsjón með styrkjum til kvikmyndagerðar og gerðar leikins sjónvarpsefnis auk sjö manna kvikmyndaráðs sem menntamálaráðherra skipar samkvæmt tilnefningum frá fagsamtökum kvikmyndagerðarfólks. Kvikmyndasjóður veitti árið 2006 um 300 milljónir króna í styrki.

Edduverðlaunin eru verðlaun Íslensku kvikmynda- og sjónvarpsakademíunnar fyrir kvikmyndir og sjónvarpsefni. Þau hafa verið veitt árlega frá 1999. Akademían sér einnig um val á framlagi Íslands til forvals Óskarsverðlaunanna.